اوکراین میگوید با استفاده از پهپادهایی که به طور پنهانی و در جعبههای چوبی در داخل کامیونها به عمق خاک روسیه منتقل کرده بود دهها هواپیمای بمبافکن دوربرد را در مناطق مختلف آن کشور هدف قرار داده است.
مقامهای سازمان اطلاعات اوکراین (اسبییو) که نام خود را ذکر نکردند به سرویس اوکراینی رادیو اروپای آزاد گفتند که در این حملات احتمالا تا ۴۰ بمبافکن مورد اصابت قرار گرفته است.
اسبییو بعدا در بیانیهای اعلام کرد که در این حملات «۳۴ درصد از حاملهای موشکهای راهبردی کروز در پایگاههای اصلی فدراسیون روسیه» هدف قرار گرفتند و خسارات آن در مجموع حدود هفت میلیارد دلار بوده است.
به نظر میرسد این عملیات پهپادی، که جدیدترین مورد از حملات جسورانه اوکراین در خاک روسیه است، مایه شرمساری بزرگی برای سازمانهای نظامی و اطلاعاتی روسیه باشد.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، با اشاره به اینکه آمادهسازی این عملیات بیش از یک سال و نیم طول کشید، در تلگرام گفت: «نتیجهای کاملا درخشان. و نتیجهای که اوکراین به طور مستقل خلق کرد.»
او افزود: «این دوربردترین عملیات ما بود.»
مقامهای روسیه هنوز واکنشی به این اظهارات نشان ندادهاند اما وزارت دفاع آن کشور در بیانیهای اعلام کرد که پایگاههای هوایی در پنج منطقه مورمانسک، ایرکوتسک، ایوانووا، ریازان و آمور هدف قرار گرفتند و در دو مورد از آنها «چندین هواپیما آتش گرفتهاند».
این وزارتخانه مدعی شد که حملات در مناطق ایوانووا، ریازان و آمور دفع شده است.
در همین حال، کانالهای تلگرامی روسیه عکسها و ویدیوهای متعددی منتشر کردهاند که برخاستن پهپادها از کف کامیونها یا منفجر شدن و آتش گرفتن برخی کانتینرها در چند مکان را نشان میدهند.
سازمان اطلاعات اوکراین با بیان اینکه جزئیات این عملیات بعدا اعلام خواهد شد، یک ویدیو از اصابت پهپادها به بمبافکنهای توپولف پارکشده در یک محل، و چند ویدیو از برخاستن ستونهای دود بر فراز چندین پایگاه را منتشر کرد.
بمبافکنهای راهبردی و دوربرد روسیه که نقش کلیدی در جنگ این کشور علیه اوکراین داشتهاند موشکهای کروز دوربردی را شلیک کردهاند که کاملا خارج از برد پدافند هوایی اوکراین هستند.
فرمانداران چند منطقه روسیه مشاهده پهپادهای اوکراینی را تایید کردند، اگرچه درباره اصابت احتمالی به هواپیماها اظهار نظری نکردند.
بنا به گزارشها، در این عملیات پایگاههای هوایی مورمانسک در شمال و ریازان در مرکز روسیه، و همچنین یک پایگاه در منطقه ایرکوتسک سیبری که بیش از ۵۲۰۰ کیلومتر با مرز اوکراین فاصله دارد مورد حمله قرار گرفتهاند.
به گفته ایگور کوبزوا، فرماندار ایرکوتسک، این اولین بار بود که یک پهپاد اوکراینی در این منطقه مشاهده میشد.
سازمان اطلاعات اوکراین همچنین عکسهایی منتشر کرد که ظاهرا کانتینرهای چوبی حاوی پهپادها را که در یک انبار نامعلوم انباشته بودند نشان میدهد.
یک مقام سازمان اطلاعات اوکراین که نخواست نامش فاش شود گفت که این پهپادها توسط این نهاد به روسیه منتقل شد.
این سازمان گفته است که «عملیات تار عنکبوت» منجر به انهدام هواپیماهای جنگی توپولف تو-۲۲ و توپولف تو-۹۵ و همچنین هواپیمای هشدار زودهنگام برییف آ-۵۰ شد.
بنابر این گزارش، پهپادها در زیر سقف خانههای متحرک چوبی که بر روی کامیونها حمل میشدند پنهان شده بودند و در لحظه مناسب، سقفها از راه دور باز شدند و پهپادها برای حمله به بمبافکنهای روسی به پرواز در آمدند.
حمله موشکی روسیه و استعفای فرمانده نیروی زمینی اوکراین
در همین حال فرماندهی نیروی زمینی اوکراین در بیانیهای اعلام کرد که در طول شب اصابت یک موشک روسیه به یک پایگاه آموزشی به کشته شدن دستکم ۱۲ سرباز و زخمی شدن دهها تن دیگر منجر شد.
در این بیانیه تاکید شده است که در زمان حمله هیچ «تجمعی» از سربازان وجود نداشته است. حملات قبلی روسیه به تجمعات واحدهای نظامی اوکراینی پیش از این باعث انتقاد فرماندهان بالاتر در اوکراین شده بود.
با این حال میخایلو دراپاتی، فرمانده نیروی زمینی اوکراین، اعلام کرد که در واکنش به این حمله از مقام خود استعفا داده است.
او در فیسبوک نوشت: «این یک اقدام آگاهانه و ناشی از احساس مسئولیت شخصی من در قبال فاجعه در پایگاه آموزشی ۲۳۹ است که منجر به مرگ سربازان ما شد.»
هنوز مشخص نیست که آیا زلنسکی استعفای او را خواهد پذیرفت یا خیر. دراپاتی به دلایل مختلف از جمله فرماندهی دفاعی در اطراف پوکروفسک که شهری درگیر جنگ است از فرماندهان محبوب در اوکراین به شمار میرود.
مذاکرات استانبول
حملات روسیه و اوکراین علیه مواضع یکدیگر در حالی صورت میگیرد که نمایندگان دو کشور قرار است روز دوشنبه (۱۲ خرداد) دور دوم مذاکرات صلح را در استانبول برگزار کنند.
دور اول مذاکرات ماه گذشته پیشرفت ملموس چندانی نداشت اما دو طرف توافق کردند که صدها اسیر جنگی را مبادله کنند.
حملات روسیه در هفتههای اخیر شتاب زیادی گرفته و مقامات اوکراینی هشدار دادهاند که مسکو ممکن است در حال آماده شدن برای یک حمله جدید باشد.
زلنسکی هفته گذشته گفت که روسیه حدود ۵۰ هزار نیرو را در نزدیکی «سومی» در شمال شرق اوکراین مستقر کرده است. مقامات اوکراین دستور تخلیه دهها شهرک در این منطقه را صادر کردهاند.
دور اولیه مذاکرات استانبول که ماه گذشته برگزار شد صرف نظر از توافق بر سر تبادل گسترده زندانیان، هیچ پیشرفتی در جهت پر کردن شکافهای عمیق بین مواضع دو کشور در مسیر صلح در بر نداشت.
روسیه هفتههاست که به درخواستهای اوکراین، ایالات متحده و حامیان اروپایی کییف برای آتشبس ۳۰ روزه بیاعتنایی کرده و با وجودی که از اوکراین خواسته مذاکرهکنندگان خود را به استانبول بفرستد، به حملات خود ادامه داده است.
روسیه میگوید طرح کلی شرایط خود برای توافق صلح را در مذاکرات استانبول مطرح خواهد کرد؛ کییف از اینکه مسکو شرایط پیشنهادی خود را از قبل به اشتراک نگذاشته انتقاد کرده است.
زلسنکی در پیام ویدیویی شبانه خود در شامگاه شنبه گفت: «هنوز هیچ کس نمیداند روسها با چه چیزی به مذاکرات استانبول میآیند... و به نظر نمیرسد آنها جدی باشند.»