رهبر جمهوری اسلامی پیشنهاد اخیر آمریکا برای توافق درباره برنامه هستهای ایران را رد کرد و گفت که جمهوری اسلامی به غنیسازی اورانیوم ادامه میدهد.
علی خامنهای که روز چهارشنبه ۱۴ خرداد در مراسم سیوششمین سالگرد درگذشت روحالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، در آرامگاه او سخنرانی میکرد، گفت: «در قضیهٔ هستهای، طرح آمریکا صد در صد ضد “ما میتوانیم” است».
او با اعلام اینکه ایران دارای «چرخهٔ کامل سوخت هستهای» است، مدعی شد که «غنیسازی اورانیوم کلید مسئله هستهای است، دشمنان هم روی غنیسازی دست گذاشتهاند».
اشارهٔ رهبر جمهوری اسلامی به اظهارات مقامهای دولت دونالد ترامپ است که گفتهاند ایران در هر توافق هستهای با ایالات متحده باید «غنیسازی صفر» داشته باشد و برای برنامهٔ هستهای غیرنظامی خود، اورانیوم از خارج وارد کند.
خامنهای با حملهٔ شدید به این موضع دولت آمریکا گفت: «پاسخ ما به یاوهگویی آمریکا معلوم است: نمیتوانند در این مورد هیچ غلطی بکنند».
او مدعی شد که «آمریکا نمیخواهد ایران صنعت هستهای داشته باشد» و افزود: «چرا دخالت میکنید ایران غنیسازی داشته باشد یا نداشته باشد، به شما چه! شما چهکارهاید؟»
رهبر جمهوری اسلامی افزود: «صنعت هستهای فقط برای انرژی نیست. این یک جزئی از فواید است این یک صنعت مادر است. صد نیروگاه هستهای داشته باشیم اما غنیسازی نداشته باشیم، به درد نمیخورد».
ایران ظرف دو دهه گذشته میلیاردها دلار صرف برنامهٔ هستهای خود کرده و غنیسازی اورانیوم را توسعه داده است. با این حال، برای تنها نیروگاه هستهای خود در بوشهر سوخت از روسیه وارد میکند.
موضوع غنیسازی به بنبستی در مذاکرات بین ایالات متحده و ایران تبدیل شده که تا کنون پنج دور آن برگزار شده است. ایالات متحده و کشورهای غربی نگران هستند ایران با حجم ذخایر اورانیومی که انباشته است، امکان ساخت سلاح هستهای داشته باشد؛ ادعایی که تهران آن را رد کرده است.
ایران تنها کشور غیرهستهای در جهان است که اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنیسازی میکند؛ سطحی که فاصلهای اندک با غنای ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای دارد.
رسانههای بینالمللی گزارشهای مختلفی در مورد جزئیات پیشنهاد آمریکا به ایران منتشر کردهاند، از جمله سایت اکسیوس و روزنامه نیویورک تایمز نوشتهاند که واشینگتن پیشنهاد غنیسازی محدود در سطح سه درصد و همچنین تشکیل کنسرسیوم مشترک با کشورهای منطقه خاورمیانه را به تهران داده است.
با این حال، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، میگوید در هر توافقی، ایران نمیتواند غنیسازی اورانیوم داشته باشد.
بیشتر در این باره: ترامپ میگوید در توافق احتمالی با ایران اجازه «هیچ گونه غنیسازی» داده نخواهد شدرد پیشنهاد اخیر آمریکا از سوی رهبر جمهوری اسلامی در حالی است که عباس عراقچی، وزیر خارجهٔ ایران، گفته بود تهران در حال بررسی و پاسخ به پیشنهاد مکتوب واشینگتن است که استیو ویتکاف، مذاکرهکنندهٔ اصلی آمریکا، از طریق عمان به ایران ارائه کرده است.
یک روز پیشتر، کارولین لویت سخنگوی کاخ سفید به خبرنگاران گفت که «ویتکاف، پیشنهاد مفصل و قابل قبولی را به رژیم ایران ارائه کرده که رئیسجمهور امیدوار است آنها آن را بپذیرند. در غیر این صورت، با عواقب جدی روبهرو خواهند شد».
دونالد ترامپ بارها گفته که به دنبال دستیابی به توافقی با ایران است تا از دستیابی آن به سلاح هستهای جلوگیری کند، و اگر ایران چنین توافقی نکند با تحریمهای ثانویه روبرو شده و «بمباران» خواهد شد.
بر اساس آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران تا تاریخ ۱۷ مه (۲۸ اردیبهشت)، ۴۰۸.۶ کیلوگرم اورانیوم با غنای تا ۶۰ درصد ذخیره کرده است. این رقم نسبت به گزارش پیشین در ماه فوریه، افزایشی نزدیک به ۱۳۴ کیلوگرم، معادل حدود ۵۰ درصد داشته است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، پیشتر گفته بود که میزان ذخایر اورانیوم ایران در صورت غنیسازی با خلوص بالاتر، برای ساخت دستکم شش بمب اتمی کافی است.